«Πφ! Ποιο το νόημα να εξηγείς τι σημαίνει απογοήτευση σε κάποιον που δεν έχασε ποτέ τίποτα στη ζωή του».
Τα λόγια και η εικόνα προέρχονται από την ιστορία του Καρλ Μπαρκς “SalmonDerby”, του 1954. Κι εδώ μπορούμε να συμφωνήσουμε με τον Ντόναλντ και να επεκτείνουμε τη σκέψη του:
Δεν μπορείς να εξηγήσεις τι σημαίνει μοναξιά σε κάποιον που ποτέ δεν ένιωσε μόνος. Ή τι σημαίνει έρωτας σε κάποιον που δεν ερωτεύτηκε ποτέ.
Μερικές φορές χρειάζεται να γνωρίζεις το αντίθετο μιας λέξης, για να καταλάβεις τη λέξη την ίδια: πρέπει να έχεις υπάρξει δειλός, για να νιώσεις τι σημαίνει θάρρος. Και να έχεις γνωρίσει την αποτυχία για να εκτιμήσεις πιο καλά την επιτυχία όταν έρθει. Και να έχεις υπάρξει λογικός, για να γνωρίζεις τι σημαίνει η άφεση στην τρέλα του αισθήματος. Και να έχεις υπάρξει τρελός για να κατανοήσεις πιο καλά τη λογική.
Νομίζω το πρόβλημα με μας τους ανθρώπους είναι πως είμαστε ή το ένα ή το άλλο συνήθως… μα όχι όλα μαζί. Τα βιώματά μας περιορίζουν στενά τον ορίζοντα της σκέψης μας – με την ίδια λογική που ένας βεδουίνος που ζει πάντα στην έρημο αδυνατεί να καταλάβει τι σημαίνει η λέξη «χιόνι». Αν δεν έχεις ζήσει ο ίδιος κάτι, σου είναι αδύνατο να το φανταστείς – άρα και να το κατανοήσεις. Μοιάζει σαν μια ξένη γλώσσα.
Να γιατί η επικοινωνία ανάμεσά μας είναι τόσο δύσκολη κάποιες φορές. Δεν είναι μόνο πως λέει ο καθένας τα δικά του – είναι και πως ερμηνεύει ο καθένας τα λόγια του άλλου μόνο με βάση τα προσωπικά του βιώματα. «Μπες στη θέση μου», λένε. Μα για να μπω στη θέση σου πρέπει να έχω ζήσει κάποιες ανάλογες εμπειρίες με σένα.
Να γιατί τα κοινά βιώματα μπορούν να μας φέρουν πιο κοντά, ή αντίθετα, να μας αποξενώσουν όταν δεν τα έχουμε. Το βίωμα είναι η πρώτη κοινή γλώσσα της ανθρωπότητας.
Ωστόσο θα κλείσω με μια απορία: όταν ΕΧΟΥΜΕ κοινά βιώματα και παρόλ’ αυτά ζούμε απομονωμένοι, ο καθένας στη φωλιά του, και δεν ερχόμαστε ποτέ κοντά… Τι φταίει τότε;